Achternaam en scheiding

Bij een echtscheiding komt vaak de vraag naar voren “vanaf wanneer moet ik eigenlijk mijn meisjesnaam weer gaan gebruiken?” Bijvoorbeeld bij het tekenen van stukken. Het antwoord is simpel: dat mag u helemaal zelf weten.

Indien u gehuwd bent hebt u tijdens het huwelijk vier keuzemogelijkheden voor uw achternaam, uitgaande van de situatie dat de ene partner Van de Wiel heet en de andere partner Becking:

  1. Het blijven gebruiken van de naam Becking;
  2. Het gaan gebruiken van de achternaam van de echtgenoot/geregistreerd partner Van de Wiel;
  3. Het gaan gebruiken van de naam van de echtgenoot/geregistreerd partner en de eigen naam Van de Wiel-Becking;
  4. Het gaan gebruiken van de eigen naam en de naam van de echtgenoot/geregistreerd partner Becking-van de Wiel.

Deze laatste wordt weinig gebruikt maar behoort wel tot de mogelijkheden.

De andere partner/echtgenoot heeft dezelfde opties. De meeste mannen willen dat waarschijnlijk niet maar het mag wel. De wetgever heeft deze mogelijkheid gecreëerd in verband met het verbod op discriminatie.

U kunt uw naam en de wijze waarop u deze wenst te gebruiken tijdens uw huwelijk of geregistreerd partnerschap laten registreren in de gemeentelijke basisadministratie persoonsgegevens van de gemeente waar u staat ingeschreven. De GBA geeft dit door aan de overheidsinstellingen. Wel is het zo dat op officiële documenten, zoals paspoort, identiteitskaart of rijbewijs, de eigen achternaam vermeld blijft. Bij de aanvraag van een [nieuw] paspoort of [nieuwe] identiteitskaart kunt u aan de gemeente vragen ook de achternaam van uw partner in uw paspoort of op uw identiteitskaart te vermelden.

Na de echtscheiding
Als u gescheiden bent hoeft er voorlopig niets te veranderen. De partners die dan ex-echtgenoten zijn/ex-partners zijn mogen nog steeds een van de vier achternamen blijven gebruiken of de combinatie daarvan, daarvoor is geen toestemming van elkaar nodig. Daarnaast is het zo dat er geen definitieve keuze gemaakt hoeft te worden. U mag dus willekeurig een van de vier opties gebruiken. De praktijk wijst uit dat met name vrouwen na een tijdje toch kiezen voor het gebruik van hun meisjesnaam als achternaam.

Opnieuw trouwen of een ander geregistreerd partnerschap aangaan
Als men hertrouwt of een nieuw geregistreerd partnerschap aangaat kunt u niet meer kiezen voor de hiervoor genoemde vier mogelijkheden. De achternaam van de ex-echtgenoot mag niet meer gebruikt worden.

Wat te doen indien de ex de achternaam blijft gebruiken?
Als u dat goed vindt is er niets aan de hand. Als u daar bezwaar tegen heeft, geeft de wet de mogelijkheid de rechter te vragen uw ex-echtgenoot of voormalig geregistreerd partner te verbieden de achternaam te blijven gebruiken onder verbeurte van een dwangsom [artikel 9 lid 2 boek 1 BW]. Zoals artikel 1:9 BW aangeeft, moeten er wel gewichtige bezwaren zijn en aangevoerd worden om dat verbod gerealiseerd te krijgen. De rechter zal dan een belangenafweging maken in die zin dat het belang bij verbieden zwaarder dient te wegen dan het belang van het behouden van de achternaam van de ex-partner.

Afspraken over financiële gevolgen na een echtscheiding

Een scheiding is een moeilijk proces, niet alleen in emotioneel opzicht. Partners maken zich wellicht zorgen over hun bezit; raakt u dit nu grotendeels kwijt? Het is daarom prettig om snel duidelijkheid te hebben over de zakelijke aspecten van de scheiding. Allereerst zal bekeken moeten worden of u op huwelijkse voorwaarden of in gemeenschap van goederen bent gehuwd.

Financiële afspraken worden bij een scheiding vastgelegd in een zogenoemd scheidingsconvenant. Overeenkomsten over wonen en kinderen staan daar eveneens in. Het opstellen van een convenant is niet verplicht, maar wel aan te raden. Het convenant vormt onderdeel van het verzoekschrift. Dat is het verzoek aan de rechtbank om te scheiden.

Uiteindelijk moet een rechter het convenant bekrachtigen. Het zorgt ervoor dat de gevolgen van een scheiding (snel en goed) geregeld kunnen worden. Daarnaast kunnen ook banken, verzekeringsmaatschappijen en pensioenfondsen vragen om het echtscheidingsconvenant. Dit gebeurt bijvoorbeeld als rekeningen op een andere naam moeten worden gezet.

Wat staat er in een echtscheidingsconvenant?
Ieder echtscheidingsconvenant is anders, omdat elke situatie anders is. Er staan afspraken in over de woning (huur of koop), (minderjarige) kinderen en financiële middelen. Het is belangrijk om in elk geval over de volgende punten afspraken te maken:
– De woning: Blijft één van de partners in de echtelijke woning? Hoe worden woonlasten verdeeld?
– De boedel: Waaruit bestaat die? Hoe verdelen de partners deze op een eerlijke manier?
– Financiële middelen: Hoe verdelen partners spaartegoeden, een erfenis of (als die er zijn) de schulden?
– Kinder- en partneralimentatie: Wie betaalt hoeveel en in welke gevallen mag dat bedrag worden gewijzigd?
– Pensioen: Wat gebeurt er met uw pensioen of dat van uw partner?

Wanneer zijn de afspraken bindend? In sommige gevallen is het moeilijk om het samen eens te worden. In zo’n geval kan een advocaat uitkomst bieden. Een voordeel: een advocaat kan ervoor zorgen dat de gemaakte afspraken afdwingbaar worden bij een rechter. Een advocaat dient het echtscheidingsconvenant tegelijk met het verzoek tot echtscheiding in bij de rechtbank. Het document krijgt dan een executoriale titel. Dat betekent dat de afspraken afdwingbaar zijn.

Het is ook mogelijk om in een mediation afspraken te maken die worden vastgelegd in een convenant. U zult dan wel beiden aan de mediationtafel moeten aanschuiven.

Liedeke Floris

Mag mijn kind kiezen?

In  mijn echtscheidingspraktijk krijg ik vaak de vraag vanaf wanneer kinderen mogen kiezen bij welke ouder zij willen zijn na echtscheiding of uiteengaan. Voor eens en voor altijd moet duidelijk zijn; kinderen mogen niet kiezen.

Zij mogen vanaf hun 12 jarige leeftijd hun mening kenbaar maken bij de rechter, niet meer en niet minder. Dat kan middels een brief of een gesprek met de rechter. Voorheen noemde de rechtbanken dit een “kinderverhoor”. Inmiddels is gelukkig de naam veranderd in kind gesprek. Het gesprek vindt plaats in het gerechtsgebouw en is meestal op de dag van de rechtszitting of kort daarvoor. Hoe zo’n gesprek gaat kun je zien op www.rechtspraak.nl/kindgesprek of download hier de brochure. Het gesprek is vertrouwelijk en de rechter mag bij zijn beslissing rekening houden met wat het kind heeft verteld. De mening van het kind telt zeker mee, maar het kind mag niet zelf beslissen.

Afhankelijk van de leeftijd van het kind is het heel wat voor een kind om bij de rechtbank binnen te lopen en zijn/haar “mening” kenbaar te maken. Kinderen willen meestal maar één ding en dat is dat beide ouders bij elkaar komen. Ik zal de zaak niet vergeten waarbij een kind aanwezig was bij een steekpartij tussen vader en moeder. Uiteindelijk gaf de minderjarige dochter zelfs in dat geval aan dat ze hoopte dat haar ouders bij elkaar zouden blijven. Het loyaliteitsconflict bij kinderen kan heel groot zijn. Overigens speelt dit ook bij gezinnen die nog bij elkaar zijn, maar dan wordt daar niet over nagedacht. Na of tijdens een echtscheiding, als mensen vaak op hun slechtst zijn, worden de kinderen soms “vergeten”, hetgeen logisch lijkt omdat je eigen verdriet groot is. Een kind heeft een eigen rouwverwerking over het uiteengaan van partijen.

Gelukkig is er de laatste jaren veelvuldig aandacht voor het kind in echtscheiding. Ook de advocaat-scheidingsmediators van de vFAS besteden daar extra aandacht aan. Sommige kinderen hechten eraan een eigen plekje te krijgen in het proces van de echtscheiding. Als ouders is het van belang om zodanig bezig te zijn met een echtscheiding dat de kinderen daarvan niet de dupe zijn. Dat begint met eerst een goede communicatie als ouders. Het ex-partnertraject en de pijn en het verdriet die het uiteengaan met zich meebrengt, zal moeten worden losgelaten om als ouders samen invulling te geven aan het ouderschap. Dit kan een moeilijk traject zijn, want als ex-partners ging je niet voor niets uit elkaar. Een online-scheiding heeft daar weinig oog voor en kan dit aspect niet voldoende aandacht geven.

De advocaat scheidingsmediators van ons wij.legal leggen zich erop toe de mediation zodanig in te steken dat er weer een voldoende basis is om als ouders te beslissen over alle zaken die de kinderen aangaan. Zodat een kind helemaal niet hoeft te kiezen, maar zijn/haar mening allang heeft kenbaar gemaakt aan beide ouders. En als dat het geval is, zal het kind zelf “vrij” zijn om te weten of zij/hij wel of niet met de rechter wil praten.

Liedeke Floris